Το νόημα της πρωτοβουλίας μας.

Σχετικά με την “Ελληνική Παραγωγή”, βλ. εδώ.

Στοιχεία και αριθμοί για την Μεταποίηση εδώ.

Η βιομηχανία στην Ελλάδα και η κρίση.

Οι 10 ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου ταυτίζονται σχεδόν απόλυτα με τις 10 πρώτες χώρες σε βιομηχανική παραγωγή. Η σημαντική ανάπτυξη του τομέα των υπηρεσιών σε όλες τις ανεπτυγμένες οικονομίες στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στην παράλληλη ύπαρξη μιας εύρωστης και δυναμικής βιομηχανίας.

Η βιομηχανία είναι και θα παραμείνει πυλώνας για την παραγωγή πλούτου και ευημερίας και η ραχοκοκαλιά των ανεπτυγμένων οικονομιών πάνω στην οποία αναπτύσσονται οι άλλοι κλάδοι της οικονομίας.

Στην Ελλάδα, βασικό στοιχείο του στρεβλού μοντέλου ανάπτυξης τις προηγούμενες δεκαετίες αποτέλεσε η ασθενής και φθίνουσα θέση της μεταποιητικής βιομηχανίας. Η βιομηχανία στην Ελλάδα αντιστοιχεί περίπου στο 8% του ΑΕΠ έναντι 15% κατά μέσον όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κατέχοντας μια από τις τελευταίες θέσεις στην ΕΕ.

Η διάρκεια και η ένταση της κρίσης που πλήττει τη χώρα τα τελευταία  χρόνια σχετίζονται άμεσα με την ασθενή παραγωγική βάση. Στην έναρξη της κρίσης, η χώρα δεν αντιμετώπιζε μόνο δημοσιονομικό έλλειμμα, αντιμετώπιζε και ένα εξίσου τεράστιο έλλειμμα στο εξωτερικό ισοζύγιο (σχεδόν 15% του ΑΕΠ το 2008), με χρόνια υστέρηση στην παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών. Το ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο με αναιμικές εξαγωγές και αθρόες εισαγωγές υπήρξε, μαζί με τη δημοσιονομική εκτροπή, βασική αιτία για την αποσταθεροποίηση της οικονομίας.

Αν η χώρα μας είχε ισχυρή παραγωγική βάση, η κρίση θα ήταν ηπιότερη και η ανάκαμψη ταχύτερη και λιγότερο οδυνηρή. Όπως έδειξε η πρόσφατη διεθνής κρίση (2007-2009), οι χώρες με ισχυρή και ανταγωνιστική βιομηχανία επλήγησαν λιγότερο και ανέκαμψαν ταχύτερα.

Ισχυρή παραγωγική βάση ως βασικό στοιχείο ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης

Η αντιμετώπιση της διαχρονικής παραγωγικής αδυναμίας της Ελληνικής οικονομίας αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για μια διατηρήσιμη και όχι πρόσκαιρη και επισφαλή έξοδο από την κρίση.

Χωρίς ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής, δεν θα αντιμετωπιστεί το τεράστιο πρόβλημα της ανεργίας και της φυγής των νέων στο εξωτερικό και δεν θα αποκτήσουμε βιώσιμα δημοσιονομικά με σταθερό και διατηρήσιμο τρόπο.

Όλο και περισσότεροι κατανοούν πλέον την ανάγκη μετάβασης σε μια οικονομία παραγωγική και εξωστρεφή μέσα από ένα νέο αναπτυξιακό και παραγωγικό μοντέλο που θα σημάνει την απόρριψη του προτύπου μιας οικονομίας που εισάγει αθρόα ενώ παράγει και εξάγει ελάχιστα.

Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία

Τον Ιανουάριο 2014 η Επιτροπή έλαβε μια σημαντική πρωτοβουλία εκδίδοντας την ανακοίνωση «Για μια Ευρωπαϊκή Βιομηχανική Αναγέννηση» (COM/2014/014).

Σ’ αυτήν επισημαίνεται μεταξύ άλλων πως «(…) η κρίση ανέδειξε τη σημασία της πραγματικής οικονομίας και μιας ισχυρής βιομηχανίας στην Ευρώπη λόγω (και) της υψηλής διαδραστικότητάς της μεταξύ διαφορετικών τομέων αλλά και χωρών..» και υπογραμμίζεται πως «μια ισχυρή βιομηχανική βάση είναι στρατηγικής σημασίας για την οικονομική ανάκαμψη και την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης».

Η ανακοίνωση επικεντρώνεται στην ανάγκη αντιστροφής της βιομηχανικής παρακμής και θέτει ως στόχο την αύξηση της μεταποιητικής δραστηριότητας στο 20% του Ευρωπαϊκού ΑΕΠ (από 15%) έως το 2020.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, «μια ισχυρή βιομηχανική βάση έχει καθοριστική σημασία για την ευημερία και την οικονομική επιτυχία της Ευρώπης» ενώ υπογραμμίζεται ότι «η χρηματοπιστωτική κρίση έδειξε ότι η βιομηχανική εγκατάλειψη της Ευρώπης δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Στη χώρα μας ελάχιστα έχουν γίνει στην κατεύθυνση της εφαρμογής αυτής της Ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας.

Τι θα σημάνει μια ισχυρότερη βιομηχανία στην Ελλάδα

Σήμερα η προστιθέμενη αξία της ελληνικής μεταποίησης ανέρχεται περίπου στο 8% του ΑΕΠ και μειώθηκε από 11,4% το 1995. Σύμφωνα με υπολογισμούς του ΙΟΒΕ, αν η μεταποιητική δραστηριότητα επανερχόταν έστω στα επίπεδα του 1995, οι πολλαπλασιαστικές επιδράσεις (άμεση, έμμεση και προκαλούμενη επίδραση) στην ελληνική οικονομία θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικές:

• Αύξηση του ΑΕΠ κατά €22,7 δισεκ. συνολικά, που αντιστοιχεί στο 12,8% του ΑΕΠ της χώρας το 2014
• Αύξηση της απασχόλησης κατά περίπου 500 χιλ. θέσεις εργασίας συνολικά (12,7% της απασχόλησης στη χώρα το 2014)
• Επακόλουθη τόνωση των εισοδημάτων των νοικοκυριών από μισθούς κατά €5,6 δισεκ.
• Αύξηση των εσόδων του Δημοσίου κατά €4,6 δισεκ

Πέραν της σημασίας των αριθμητικών μεγεθών, υπάρχουν και σημαντικά ποιοτικά χαρακτηριστικά που καθιστούν αναγκαία τη στροφή της οικονομίας προς ένα μοντέλο που παράγει και εξάγει:

• Ο ρόλος της βιομηχανίας είναι καθοριστικός στην αξιοποίηση του τεράστιου ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας και ιδιαίτερα των νέων επιστημόνων. Το «brain drain» των τελευταίων ετών, με πολλούς μορφωμένους νέους να εγκαταλείπουν τη χώρα για το εξωτερικό, αποτελεί απειλή για το μέλλον. Η χώρα χάνει τον πολυτιμότερο πόρο της και κανένα ασφαλιστικό σύστημα δεν θα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των συνεχώς αυξανόμενων συνταξιούχων αν δεν παραχθεί πλούτος και δεν δημιουργηθούν δουλειές. Η ανάδειξη μιας σύγχρονης βιομηχανίας που επενδύει, καινοτομεί και στηρίζεται στις νέες τεχνολογίες μπορεί να είναι καταλύτης για την αντιστροφή της τάσης αυτής, προσφέροντας ποιοτικές και διατηρήσιμες θέσεις εργασίας στους νέους της χώρας.
• Η μεταποιητική δραστηριότητα χαρακτηρίζεται από έντονη περιφερειακή διασπορά και αποκέντρωση, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ισόρροπη ανάπτυξη δημιουργώντας ευκαιρίες οικονομικής προόδου και ευημερίας σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
• Μια ισχυρή εγχώρια παραγωγική βάση αποτελεί ασπίδα έναντι εξωγενών «σοκ», όπως η μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2008 ή γεωπολιτικές κρίσεις. Η βιομηχανία είναι λιγότερο ευάλωτη σε εξωτερικούς απρόβλεπτους παράγοντες από άλλους τομείς της οικονομίας, όπως ο τουρισμός.

Η Ελλάδα μπορεί

Η ανάδειξη μιας παραγωγικής Ελλάδας αποτελεί μάχη για το μέλλον της χώρας. Προϋποθέτει την υπέρβαση των στερεοτύπων και των παγιωμένων και μοιρολατρικών αντιλήψεων για το τι μπορεί να πετύχει η χώρα.

Ο μύθος ότι στην Ελλάδα δεν μπορεί να υπάρξει διεθνώς ανταγωνιστική βιομηχανία διαψεύδεται όχι μόνο ιστορικά αλλά και καθημερινά. Στηριζόμενη σε υψηλής ποιότητας και εξειδίκευσης εγχώριο ανθρώπινο δυναμικό, η βιομηχανία υπήρξε καταλύτης για τον εκμοντερνισμό της χώρας, την αφομοίωση της τεχνολογικής προόδου, τη συμμετοχή της Ελλάδας στο σύγχρονο προηγμένο κόσμο και καταμερισμό εργασίας, τη διάχυση της τεχνολογίας, της γνώσης και της ευημερίας, την άνοδο του βιοτικού επιπέδου.

Ακόμα όμως και στις σημερινές συνθήκες της κρίσης, η εγχώρια μεταποιητική βιομηχανία επιδεικνύει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα. Παρά τις πρωτοφανούς μεγέθους προκλήσεις που οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν (χρηματοπιστωτική ασφυξία, έλλειψη ρευστότητας, απώλεια εμπιστοσύνης από τις ξένες αγορές λόγω country risk, υψηλό ενεργειακό κόστος, υπερφορολόγηση, αβεβαιότητα, ασταθές περιβάλλον και συνεχείς αλλαγές κανόνων και νομοθεσίας), η μεταποίηση κατάφερε όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά να ανοιχτεί σε νέες αγορές και να συμβάλλει στην ανάκαμψη του εξωτερικού ισοζυγίου της χώρας.

Η Ελλάδα διαθέτει τις πλουτοπαραγωγικές πηγές και ακόμα περισσότερο το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό. Η κρίση αποτέλεσε καταλύτη αλλαγών. Αργά αλλά σταθερά, γίνεται αντιληπτή η ανάγκη μιας παραγωγικής οικονομίας, πως το μέλλον ανήκει στη δημιουργία, στην πρωτοβουλία, στην παραγωγή. Πρέπει να επιταχύνουμε τη μετάβαση από την Ελλάδα που καταναλώνει στην Ελλάδα που δημιουργεί, παράγει και εξάγει.